เสน่ห์รื่นรมย์ของหัวเมืองตากอากาศ ยังคงซุกตัวอยู่ข้างเม็ดทรายมากว่าร้อยปี เพียงก้าวเดินแล้วหันกลับมาดูรอยทรายที่ขยับตัว ก็จะเผยให้เห็นแสงวาวที่สะท้อนอดีตอันงดงาม ”
“ ผมรักหัวหินมากขึ้น ” เป็นความรู้สึกหลังจากกลับจากหัวหินคราวนี้ ภาพชุมชนหัวหินที่มองผ่านกระจกรถยนต์ขณะนั่งมาเมื่อวานเย็น แตกต่างจากภาพของวันนี้ที่กำลังเดินทางกลับ ด้วยมีภาพอดีตลางๆซ้อนทับกันอยู่ นึกย้อนกลับไปกว่าร้อยปีที่รางเหล็กกำลังวางบนไม้หมอนเชื่อมทางรถไฟลงสายใต้ จนมาค้นพบชายหาดหัวหินที่สวยงามและกลายเป็นหัวเมืองตากอากาศของเจ้านายใน สมัยนั้น เกิดโรงแรมรถไฟ สนามกอล์ฟและตลาดฉัตรไชยตามมา และเป็นที่มาของบ้านสไตล์หัวหินซึ่งมาจากรูปแบบของบังกะโลแบบอังกฤษผสมกับ สไตล์ทรอปิคลอของบ้านเรา เมื่อก่อนเวลาเดินเล่นชายหาดจึงมักเห็นบ้านไม้สวยๆที่มีระเบียงกว้างและมุง หลังคากระเบื้องว่าวหันหน้ารับลมทะเล มีทิวต้นสนทะเลโอนเอนตามลม โปรยลูกสนเกลื่อนพื้นทรายให้คอยทิ่มเท้าหากเดินเท้าเปล่า เด็กๆเล่นเก็บหอยทับทิมอัญมณีบนผืนทราย บ้างส่งเสียงเจี๊ยวจ้าววิ่งไล่ปูลมขี้ตกใจ ภาพแสนสุขของบ้านยุคนั้นก็ค่อยๆกลืนหายไปกับกาลเวลา แต่บนผืนทรายของ “ บ้านน้อย” เรือนไม้ชั้นเดียวซึ่งเดิมเป็นของ พระเจ้าบรม วงศ์เธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร กรมพระนเรศวรฤทธิ์ และสืบทอดมายัง พลเอกพระวรวงศ์เธอ พระเจ้าองค์บวรเดช กฤดากร (พระโอรส) ผู้ก่อตั้งโรงงานพิมพ์ผ้าโขมพัสตร์ จนปัจจุบันได้สืบทอดมายัง คุณ อัศวิน – ม.ร.ว.อัจฉรียา คงสิริ ทายาทรุ่นที่ 3 ซึ่งยังคงมีเค้าลางของภาพอดีตอย่างแจ่มชัด
ลมทะเลพัดมาทักทายให้คลายร้อนจากไอแดดขณะเดินขึ้นบนระเบียงหน้าบ้าน ประตูของบ้านไม้สีขาวสะอาดตากำลังเปิดเล่าเรื่องราวผ่านความทรงจำของ คุณกจง – อัสสยา คงสิริ ทายาทรุ่นที่ 4 “ ที่ดินบริเวณนี้จับจองโดยเสด็จทวด ( กรมพระนเรศฯ ) คาดว่าตั้งแต่ในช่วงที่มีการสร้างทางรถไฟสายใต้ ทรงตั้งชื่อที่ดินนี้ว่า “ สุขเวศม์ “ และรับสั่งให้สร้างพระตำหนักพักร้อนส่วนพระองค์ชื่อว่า “ ตำหนักแสนสำราญ ” พร้อมกับสร้างบ้านสำหรับรับแขกหลายหลังเพื่อใช้รับเสด็จเจ้านาย ส่วนบ้านหลังนี้ก็เป็นหนึ่งในบ้านเหล่านั้นซึ่งเดิมชื่อว่า “ บ้านดลสุขเพลิน ” ต่อมาท่านตา ( พระเจ้าองค์บวรเดช )และท่านยายได้มาประทับอยู่ประจำที่บ้านนี้ และต่อเติมบ้านให้กว้างขวางขึ้นและเปลี่ยนเป็นชื่อ “ บ้านน้อย ” ทั้งยังสร้างโรงงานพิมพ์ผ้าโขมพัสตร์ในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 บนที่ดินฝั่งตรงข้าม ซึ่งสืบทอดกิจการมาถึงปัจจุบัน บ้านแถวนี้ส่วนมากรื้อไปแล้วรวมทั้งตำหนักแสนสำราญ แต่ก็ยังมีรูปสีน้ำแขวนอยู่ที่ผนังในห้องนั่งเล่นให้เห็นอยู่ ”
รสปาท่องโก๋ตัวเล็กเคล้านมข้นหวานที่เจ้าของบ้านนำมาต้อนรับยังหวานหอมติด ลิ้น ขณะเดินดูรูปถ่ายขาวดำและรูปสีที่แขวนละลานตาอยู่บนผนัง แม้สีจะซีดจางลงแต่ก็ยังถ่ายทอดความผูกพันที่มีมาแต่อดีตได้อย่างเต็มเปี่ยม “ภายในบ้านยังคงตกแต่งแบบเดิม เฟอร์นิเจอร์เก่าที่เห็นอยู่ท่านตาทำเองกับมือ เก้าอี้อาจนั่งไม่สบายนักแต่เราก็ชอบ บางอย่างในบ้านอาจดูขาดบ้างเกินนิด แต่ทั้งหมดท่านตาก็เป็นคนทำมา บ้านนี้จึงมีความหมายและมีความผูกพันกับคนในครอบครัว” คุณกจงเล่าให้ฟังเมื่อถามถึงการตกแต่งหลังการปรับปรุงบ้านครั้งใหญ่
“เมื่อ 2 – 3 ปีก่อนครอบครัวเราคิดจะปรับปรุงบ้านใหม่ เพราะบ้านนี้เป็นไม้ทั้งหลังจึงมีปลวกกิน และโทรมมากแล้ว อีกทั้งคุณพ่อและพี่ชายอยากทำสระว่ายน้ำ จึงอยากปรับบ้านให้อยู่สบายขึ้น แต่ก็ไม่ทำให้ความเป็นบ้านเก่าเสียไป พอดีได้รู้จักคุณโก้ซึ่งเคยทำงานอนุรักษ์อาคารสไตล์นี้จึงได้มาคุยกัน”
การซ่อมแซมบ้านเก่าให้ใหม่ขึ้นอาจไม่ใช่เรื่องยากเท่ากับการรักษาความเป็นมา ของบ้าน และสืบต่อไปโดยคงคุณค่าไว้อยู่ โดย คุณโก้ – ดร.ยุวรัตน์ เหมะศิลปิน สถาปนิกของ W.H.Associates Limited, Partnership ซึ่งเคยทำวิจัยเรื่องแนวความคิดในการอนุรักษ์บ้านพักตากอากาศชายทะเลหัวหิน ได้เล่าถึงแนวทางการปรับปรุงบ้านนี้ว่า
“ เจ้าของบ้านมีความต้องการต่อเติมและปรับเปลี่ยนพื้นที่ใช้สอย โดยปรับการใช้พื้นที่ในเรือนใหญ่ ปรับเรือนครัวเดิมให้กลายเป็นห้องนอน สร้างเรือนครัวใหม่ สร้างสระว่ายน้ำและขยายระเบียงริมทะเลให้ใหญ่ขึ้น ซึ่งมีสิ่งที่ต้องตระหนัก 2 เรื่องคือ การรักษาสัดส่วนและเอกลักษณ์ของบ้านสไตล์หัวหินไว้ ซึ่งนิยมทำหลังคาทรงปั้นหยามุงกระเบื้องว่าว ตัวบ้านโล่ง ที่สำคัญคือ มีระเบียงส่วนที่อยู่กลางแจ้ง และระเบียงส่วนที่มีหลังคาคลุมให้ออกมานั่งเล่นรับลมได้โดยที่ไม่โดนแดด อีกเรื่องคือการต่อเติมของใหม่ไม่ให้เด่นกว่าของเดิม อย่างการทำสระว่ายน้ำให้เตี้ยกว่าระดับพื้นระเบียงบ้าน โดยฝังไว้ใต้ดินครึ่งหนึ่งเพื่อไม่ให้บังระเบียงเดิม”
“ ตอนซ่อมบ้านเจอปัญหาปลวกและความชื้น ซึ่งเป็นปัญหาของบ้านรุ่นเก่า เพราะนิยมทาด้วยสีน้ำมันที่ฟิล์มสีจะปิดผิวเนื้อไม้ ทำให้ไม่สามารถระบายความชื้นออกไปได้ จึงต้องลอกฟิล์มสีเก่าออก ทำการซ่อมแซม แล้วทาด้วยสีอะคริลิกสำหรับทาไม้ซึ่งระบายอากาศได้ดีกว่า” คุณโก้อธิบายพร้อมให้ดูรูปถ่ายบ้านเก่าก่อนปรับปรุงและเล่าต่อว่า
“ หลังคาเป็นอีกส่วนที่สำคัญซึ่งของเดิมโทรมมาก จึงปรับปรุงโครงสร้างพร้อมปรับหลังคาส่วนปีกนกที่เดิมค่อนข้างเตี้ยให้สูง ขึ้นเพื่อให้เปิดมุมมองด้านที่ติดทะเลให้สูงขึ้น ส่วนแผ่นหลังคากระเบื้องว่าวก็รื้อลงมาล้าง คัดแยกส่วนที่ชำรุดออกแล้วมุงกลับไปใหม่ โดยเรือนใหญ่จะเป็นหลังคาเดิมทั้งหมด ส่วนที่ต่อเติมก็ใช้หลังคาแบบเดียวกันแต่เป็นของทำขึ้นมาใหม่”
ภาพความเป็นมาของบ้านค่อยปะติดปะต่อรวมถึงความเกี่ยวพันกับเมืองหัวหิน อย่างในตอนหนึ่งที่คุณกจงเล่าว่า “เมื่อตอนเป็นเด็กสัก 20 ปีที่แล้ว ต้องนั่งสามล้อถีบไปจ่ายตลาดกับแม่บ้านที่ตลาดฉัตรไชยอยู่บ่อยๆ เมื่อโตขึ้นก็เห็นมีลายผ้าโขมพัสตร์ที่ท่านตาวาด เป็นรูปทิวทัศน์ที่เป็นเอกลักษณ์ของหัวหิน อย่างรูปตลาดฉัตรไชย รูปผู้หญิงใส่กระโปรงสมัย ร.5 รูปเรือใบ รูปสนามกอล์ฟ รูปสถานีรถไฟและรูปพระราชวังไกลกังวล และเมื่อตอนเก็บของเพื่อปรับปรุงบ้านคราวนี้ ไปเจอสมุดบัญชีของท่านตาในตู้เก่า ท่านจดไว้หมดว่าแต่ละวันใช้เท่าไร พออ่านดูมีค่ารถสามล้อจากบ้านไปตลาดฉัตรไชย 6 บาท ทำให้เกิดภาพเชื่อมโยงกับภาพที่ท่านตาวาด และการนั่งรถสามล้อไปตลาดเมื่อตอนเป็นเด็ก จนถึงตลาดฉัตรไชยในปัจจุบันที่ยังคงอยู่แต่ก็ไม่เหมือนเดิมแล้ว”
มาหัวหินคราวนี้แม้ไม่มีเวลาไปเดินเล่นย่ำทรายชายหาด แต่การได้เดินตามรอยอดีตของ “ บ้านน้อย ” ก็ได้สัมผัสอีกหนึ่งเสน่ห์งดงามของหัวหินซึ่งทำให้ที่นี่แตกต่างจากทะเลที่ อื่นๆ คงน่าเสียดายแย่หากเม็ดทรายที่เกาะตัวกันหลวมจะถูกกลบด้วยคอนกรีตของความ เป็นเมืองท่องเที่ยว และหมดโอกาสที่จะเผยเรื่องราวที่ซุกตัวอยู่ข้างเม็ดทราย
[nggallery id=47]
เครดิต: Room Magazine
